ŞEMS SURESİ

ŞEMS SURESİ

1-10 Ayetler
Güneşi ve onun parıltısını, nurunu,  Kuranı ve onun aydınlığını, rehberliğini, ulaştırdığı yaşamı, cenneti düşün. Kuran uğrunda koşmayı, bu uğurda pişmeyi, yanmayı aklet.

Onu izleyen ayı, Kuranı izleyen, ona uyan, tabi olan, Kuranla hayat bulanları düşün. Nurunu, ışığını, ilkelerini, hayat düsturlarını Kurandan almayı ve bunlara göre yaşamayı unutma.

Güneşi ortaya çıkaran gündüze, Kuranın hayata hakim olmasına çalışan, yaşamı cennetleştiren, dünyayı aydınlatan, gündüze çeviren insanları, çalışmalarını düşün. Toplumun Kurana göre değişim ve dönüşümünü, toplumsal ıslahı, bu yoldaki çabaları idrak et.

 Onu örten geceyi, Kurana düşman olanları, onu yaşamdan silmeye çabalayanları, insanlığa karanlığı, zulmeti, kuran dışı ahlakı reva görenleri, Kurana kör sağır davrananları, ayetleri görmezden gelenleri ve bunların nursuz, karanlık, haksız, azap dolu yaşamlarını, sistemlerini, düzenlerini düşün.

Sema ve onu yapanı, yüceliği ve onu ihsan edeni, fazileti, erdemi, ahlakı ve bunlarla yaşamı yüceltenleri,  zirveye yürüyenleri düşün. Kurana sımsıkı sarılarak yücelmeyi, tüm insanlığı bu uğurda değiştirmek için yapılanları hatırla. Kuranı ikra yapmak ve yaptırmak için verilen gayretleri unutma.

Yere ve onu yuvarlayıp döşeyeni, alçaklığı, nankörlüğü, zelilliği, ahlaksızlığı ve bunlarla bezenenleri düşün.

Nefse ve onu biçimlendireni, nefsi, insanı, melekelerini, verilen güçleri düşün. Tüm melekelerin insana itaatini ve ayartıcıyla şeytanıyla olan mücadelesini hatırla.

Fücuru, sınır tanımaz günah ve kötülüğünü ve ondan sakınmayı, uzak durmayı ilham edeni, bunları öğreteni, Kuranı düşün. Takvayı, Allaha önem ve öncelik vermeyi, fücurdan sakınmayı, Kuranı rehber edinmeyi, buna dayalı yaşamayı düşün; Kuranı es geçeni, görmezden geleni, kulak tıkayanı, hayatı kolaylaştırmak ve geçimlik olarak verilenleri amaç edineni, bunların peşinde ölesiye koşanı, çoğaltma yarışında kaybolanı, fücurda yuvarlananı ve bunları nedenlerini aklet. Bu özelliklerin insana verilişindeki hikmeti, imtihan sırrını idrak et.

Zekkaha yapanı, arınanı, temizleneni, doğru olanı, ıslah edeni, kendini geliştireni düşün. Nefsini, kişiliğini Kuranla geliştirip büyüten başarıya ulaşmakta ve tüm insanlığa katkıda bulunabilmektedir. Yaşam nedenini, imtihan sırrını, geçici oluşunu unutmayarak, Kuran dışı amaç ve ahlaktan arınanı düşün. Bu uğurda, kendini, çevresini, toplumu ve dünyayı değiştirmek ve geliştirmek için yapılanları aklet.

Onu alçaltanı, Kurana karşı duranı, vahye duyarsız kalanı, Kurana önem ve öncelik vermeyeni, gelip geçici geçimlik ve dünya süslerine esir olanı, bunları amaç edineni, bunun sonucu nefsini, kişiliğini fücurla örtüp saranı, yaşadığı azabı, yıkımı, alçalmayı, ömrü heba etmeyi düşün.

11-15 Ayetler

Aynen semud kavminin helak oluşunu gibi yok oluşlarını muhakkak olacaktır.

Zira onlar Kuranı yalanladılar, Kuran bir yana onlar bir yana yaşadılar. Kitabı görmezden geldiler. Kuranı arkalarına attılar, görmezden geldiler, kuran dışı yaşamı tercih ederek yalanladılar. Varsa yoksa dünya ve dünyadaki geçimlikler, bunları çoğaltma yarışı olmuştur. Neticede bu kavim de, azmış, azgınları, en eşkıyalarını lider yapmış, vahye önem ve öncelik vermeyip, mal mülk, servet, makam vb unsurlar uğruna Kitabı umursamamıştır.

Allah’ın deneme için gönderdiği devesine ve onun su içme hakkına dokunmamak gerekirken, deveyi kestiler. Allahın malik olduğunu, verdiği nimetlerde yoksulun, yoksunun, fakirin hakkı olduğunu göz ardı etmemek şarttır. Bunların haklarını tam vermelidir. Topluma olan görevlerini yapmadılar. Vermeleri gereken katkıları sunmadılar. Kamu gelir kaynaklarına el uzattılar. Ümmetin malı olan vakıfları, yardım kurumlarını, yetim ve yoksul varlıklarını, buna yapılan yatırımları, destekleri, katkıları, kamu malını, devlet malını, toplumsal mirasları, kamunun varlıklarını, Allahın devesini, ölesiye amaç edindikleri mallarına katmanın azgınlığıyla saldırdılar, soydular, kuruttular, cılızlaştırdılar, güçsüzleştirdiler, kestiler.

Böylece, toplumsal yardımlaşma bozulur. Hak hukuk kaybolur. Çabuk köşe dönme furyası başlar. İnsanlar birbirinin kurdu olur. Muhabbet, düşmanlığa döner. Yardımlaşma biter. Huzur kaçar. Geçici metalar uğurda ebedi hayatlar yok edildiği gibi, dünya hayatında da yapılan kölelikler ve kötülükler nedeniyle azaplar yaşanılır ve helak olunur. Rabbi de, günahları yüzünden azabı başlarına geçirip, orayı dümdüz etti.

O halde, Kuranın rehberliğine uy, ışığıyla yaşa, yaşat. Nefsinle birlikte tüm insanlığı geliştir, değiştir, vahye çağır. Kuran öğretisine önem ve öncelik ver. Her konuda, şık olmayı, iyi ve güzeli seçmeyi, en mükemmel şekilde yapmayı tercih et. Malın mülküm sahibi olmadığını unutma. Emanetçi olarak sana ikram edilenleri, sahibi olan Allahın emri doğrultusunda dağıt, paylaş. Kamu malına el uzatma, toplumu ayakta tutan hasletleri yaşat. Yardımlaşmayı, dayanışmayı, ikramı yaygınlaştır. Kuranı ve ilkelerini gündem yap. Aksi halde bozulma, yıkılış, azap ve helak kaçınılmaz olur.

http://aaldemira.blogspot.com/

                                               ***

ŞEMS SÜRESİ ÇALIŞMA NOTLARI

 (٩١-١)
91.1*************وَالشَّمْسِ وَضُحٰیهَا
91.1 - Veş şemsi ve duhâhâ.
S Ateş - Güneşe ve onun aydın sabahına andolsun,

DaHave:Sıcaklık, aydınlık, güneşlenmek, güneşte yanmak,

 rtfSndPly*91.2*
(٩١-٢)
91.2*************وَالْقَمَرِ اِذَا تَلٰیهَا
91.2 - Vel gameri izâ telâhâ.
S Ateş - Onu izleyen aya andolsun,

Televe:Okuma,okuyanlar, fiilen tabi olma,uyma,

 rtfSndPly*91.3*
(٩١-٣)
91.3*************وَالنَّهَارِ اِذَا جَلّٰیهَا
91.3 - Ven nehâri izâ cellâhâ.
S Ateş - Güneşi ortaya çıkaran gündüze andolsun.

YB- Gökyüzünün güzelliğini ve onu yüksek yapanı düşün

Nehera:Irmak, gün, ışık, aydınlık, bolluk, rahatlık, azarlama,

Celeve:Açığa çıkma, izhar, keşfedilme, tecelli etme, çıkış, sürgün,

 rtfSndPly*91.4*
(٩١-٤)
91.4*************وَالَّيْلِ اِذَا يَغْشٰیهَا
91.4 - Vel leyli izâ yağşâhâ.
S Ateş - Onu örten geceye andolsun.

Gaşeye:Perde, sarma, kaplama, bürüme, saldırma, daldırma, bayılma, helak eden afet,

rtfSndPly*91.5*
(٩١-٥)
91.5*************وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنٰیهَا
91.5 - Ves semâi ve mâ benâhâ.
S Ateş - Göğe ve onu yapana andolsun.

YB- Yeryüzünün görkemliliği ortaya çıkaran gündüzü düşün

Semeve:Gökyüzü, isim, ad, adaş, denk, benzer, isim ad koyma, muayyen, belirli,

Beneye:Kurmak,yapmak, inşa etme, usta,

rtfSndPly*91.6*
(٩١-٦)
91.6*************وَالْاَرْضِ وَمَا طَحٰیهَا
91.6 - Vel ardı ve mâ tahâhâ.
S Ateş - Yere ve onu yuvarlayıp döşeyene andolsun.

EraDa:Arz, arazi, ülke, ağaç kurdu,

rtfSndPly*91.7*
(٩١-٧)
91.7*************وَنَفْسٍ وَمَا سَوّٰیهَا
91.7 - Ve nefsiv ve mâ sevvâhâ.
S Ateş - Nefse ve onu biçimlendirene,

Nefese:Nefis,can, ruh, zat, teneffüs, ışımak, aydınlık, yarışma, idrak,

Seveye:Tesviye,düzene koyma, kemale erdirme, eşitleme, ulaşma, istila, yerleşme, orta yol, doğru yol, müsavi, çukursuz düz, binmek, kurulmak, biçimlendirme,

 rtfSndPly*91.8*
(٩١-٨)
91.8*************فَاَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوٰیهَا
91.8 - Feelhemehâ fucûrahâ ve tagvâhâ.
S Ateş - Ona bozukluğunu ve korunmasını (isyânını ve itâ'atini) ilhâm edene andolsun ki:

YB- Sonra ona fücurunu, sınır tanımaz günah ve kötülüğünü ve ondan sakınmayı ilham edene (andolsun). Nefsin yanlış yolu takip edince kendini nasıl bozup parçalayacak şekilde ve kendi seçeneğiyle bozulup parçalanmadan korunabilecek şekilde donatıldığını (düşün)

Fecere:Yarılmak, fışkırmak, akıtmak, kaynaklanmak, günahlara dalmak, haktan dönmek

Vekaye:Korunma, sakınma,

rtfSndPly*91.9*
(٩١-٩)
91.9*************قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّٰیهَا
91.9 - Gad efleha men zekkâhâ.
S Ateş - (Allâh'tan başkasına tapmayarak) Nefsini yücelten kazanmış,

YB- Nefsini (benliğini) geliştirip büyüten başarıya ulaşır.

Zekeve:Arınma, gelişme, doğru, temiz, ıslah, methetme, zekat,

Feleha   :Felah, kazanma

Kad       :Mazi fiili mişli yapar.

rtfSndPly*91.10*
(٩١-١٠)
91.10*************وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسّٰیهَا
91.10 - Ve gad hâbe men dessâhâ.
S Ateş - (Yaratıklara taparak) Onu alçaltan da ziyana uğramıştır.

YB- Ve onu (isyanla, günahla, bozulmalarla) örtüp saran da elbette yıkıma uğramıştır.

Hayebe:Kaybetme, heba etme, zarar

Deseve:Kötü yönünü gizleyerek, temize çıkarma.

rtfSndPly*91.11*
(٩١-١١)
91.11*************كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوٰیهَا
91.11 - Kezzebet semûdu bitağvâhâ.
S Ateş - Semûd (kavmi), azgınlığı yüzünden (Hakk'ı) yalanladı.

                Kezebe:Yalanlama, inkar etme, tasdik etmeme, uydurma,

(٩١-١٢)
91.12*************اِذِ انْبَعَثَ اَشْقٰیهَا
91.12 - İzimbease eşgâhâ.
S Ateş - En haydutları ayaklandığı zaman,

YB- En eşkıyalarını kendilerine lider yaptılar

 rtfSndPly*91.13*(٩١-١٣)
91.13*************فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللّٰهِ نَاقَةَ اللّٰهِ وَسُقْيٰیهَا
91.13 - Fegâle lehum rasûlullâhi nâgatallâhi ve sugyâhâ.
S Ateş - Allâh'ın elçisi onlara: "Allâh'ın devesine ve onun su içme hakkına dokunmayın!" demişti.

YB- Allahın elçisi onlara Allâh'ın deneme için size gönderdiği devesine ve onun su içme hakkına dokunmayın!/bütün rızıkları ve besin kaynaklarını herkese açık tuttun demişti.

Nekahe :Dişi deve

 “النّاقة - en-nâkah” sözcüğü “dişi deve” demektir. Ancak Araplar her dişi deveye değil, sadece 5 yaşına basan dişi develere “en-nâkah” derlerdi. Âyetin mesajının doğru anlaşılması için bu ayrıntının daima göz önünde bulundurulması gerekir. HY

Deve (نَاقَةَ) Bu kelimenin kökü (نوق) Novk kelimesidir. Novk (نوق) (نيق)  

1 - Deveyi eğitmek

2 – Şık olmak, iyi ve güzeli seçmek, yaptığını en mükemmel şekilde yapmak.

Bu deve herhangi bir deve ama kimseye, özel olarak ait olmayan, herkesin ortak malı olan bir deve, Allah’ın devesidir. 

Su kaynağı da Allah’ın malı (herkesin ortak malı) ama bu su kaynağını bazı kimseler özelleştirmek istiyorlar. Başkalarının kullanmasını engellemek istiyorlar.

Bu kimseler su kaynağını özelleştirmekle kalmıyorlar daha da ileri giderek Allah’ın devesini / herkesin ortak malı olan deveyi de öldürüyorlar.

Allah bütün rızıkları (hayvanlar, nebat, su, hava, yeraltı ve yerüstü kaynakları) herkes için yaratmıştır. Her zaman tekrar edilir “yerde ve gökte ne varsa Allah’ındır” Ama insanların çoğu buna razı olmayıp bu rızıkları kendilerine has kılıp başkalarına ulaşmasını engellemektedirler.  Şık olmak, iyiyi güzeli seçmek, yaptığını en mükemmel şekilde yapmak yerine zalim oluyorlar.YB

 rtfSndPly*91.14*
(٩١-١٤)
91.14*************فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوّٰیهَا
91.14 - Fekezzebûhu feagarûhâ fedemdeme aleyhim rabbuhum bizembihim fesevvâhâ.
S Ateş - Onu yalanladılar, deveyi kestiler. Rableri de, günâhları yüzünden azâbı başlarına geçirip, orayı dümdüz etti.

Akara: Kesmek, canını okumak, köküne inme, kısır

Demedeme: Ezip geçme, çok kızma,

Zenebe: Günah, pay, hisse.

HY “Akara” fiilinin türediği “akr, ukr” köklerinin esas anlamı “kadının hamile kalmaması için önlem alması, doğum kontrolü” demektir. Doğum kontrolü yapmak üzere içilen nesnelere de “ukr” denilmiştir. Bu bağlamda sözcüğün “bir şeyin doğasını değiştirmek, orijinalliğini bozmak” gibi anlamlara geldiği anlaşılmaktadır. Nitekim “Akr” sözcüğü bu anlam ekseninde “yaralamak” manasında kullanılır olmuştur. Zira yaralama da doğallığı, orijinalliği bozmaktır. “Akr” sözcüğü daha sonraları genel anlamda “yaralama” anlamını kaybederek özellikle deve, at, koyun gibi hayvanların ayaklarının [inciklerinin, diz ile topuk aralarının] kesilmesi anlamında kullanılmaya başlanmıştır. “Akr” sözcüğünün anlamı için bugünkü Türkçede bir karşılık aranacak olursa, bizce en uygun karşılık “tırpanlamak” sözcüğüdür. Bütün bu bilgiler ışığında, kamu yararına çalışan bir hayvan olduğunu düşündüğümüz “Allah’ın Devesi”nin Semûd kavmi tarafından ayakta durmasını sağlayan organları kesilerek ortadan kaldırıldığı anlaşılmaktadır. “Allah’ın Devesi” ifadesinin işaret ettiği anlam bugüne taşındığında, bu devenin işlev bakımından kamu yararına çalışan bugünkü kamu kurumları niteliğinde olduğu izlenimi ortaya çıkmaktadır. Devenin yok edilmesi ise bu kurumları ayakta tutan vergi, aidat, bağış gibi gelir kaynaklarının kesilmesini, ödenmemesini ya da yolsuzluklarla zayi edilmesini düşündürmektedir.

 rtfSnd(٩١-١٥)
91.15*************وَلَا يَخَافُ عُقْبٰیهَا
91.15 - Ve lâ yehâfu ugbâhâ.
S Ateş - (Rab) Bu işin sonundan korkmaz.

Akabe: Evlat, topuklar üzerinde ters dönme, son, netice, akıbet, sarp yokuş, takip, izleme, arkayı kontrol etme, takipçi, cezalandırma, azabın büyüğü, akibetini gösterme, son duruma getirmek, sonunu …haline çevirme.

HY Semûd kavmi Allah’ın devesini ortadan kaldırdığı için topyekûn yok edilmemiş ama perişan hâle getirilmiştir.

ARAPÇASI OKUNUŞU YAKLAŞIK MEALİ


(٩١-١)
91.1*************وَالشَّمْسِ وَضُحٰیهَا

91.1 - Veş şemsi ve duhâhâ.

AB - Güneşe ve onun parıltısına andolsun,

SA - Güneşe ve onun aydın sabahına andolsun,

 rtfSndPly*91.2*
(٩١-٢)
91.2*************وَالْقَمَرِ اِذَا تَلٰیهَا

91.2 - Vel gameri izâ telâhâ.

91.2 - Onu izlediği zaman aya,

91.2 - Onu izleyen aya andolsun,

 rtfSndPly*91.3*
(٩١-٣)
91.3*************وَالنَّهَارِ اِذَا جَلّٰیهَا

91.3 - Ven nehâri izâ cellâhâ.

91.3 - Onu (güneş) parıldattığı zaman gündüze,

91.3 - Güneşi ortaya çıkaran gündüze andolsun.

 rtfSndPly*91.4*
(٩١-٤)
91.4*************وَالَّيْلِ اِذَا يَغْشٰیهَا

91.4 - Vel leyli izâ yağşâhâ.

91.4 - Onu sarıp örttüğü zaman geceye,

91.4 - Onu örten geceye andolsun.

 rtfSndPly*91.5*
(٩١-٥)
91.5*************وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنٰیهَا

91.5 - Ves semâi ve mâ benâhâ.

91.5 - Göğe ve onu bina edene,

91.5 - Göğe ve onu yapana andolsun.

 rtfSndPly*91.6*
(٩١-٦)
91.6*************وَالْاَرْضِ وَمَا طَحٰیهَا

91.6 - Vel ardı ve mâ tahâhâ.

91.6 - Yere ve onu yayıp döşeyene,

91.6 - Yere ve onu yuvarlayıp döşeyene andolsun.

 rtfSndPly*91.7*
(٩١-٧)
91.7*************وَنَفْسٍ وَمَا سَوّٰیهَا

91.7 - Ve nefsiv ve mâ sevvâhâ.

91.7 - Nefse ve ona 'bir düzen içinde biçim verene',

91.7 - Nefse ve onu biçimlendirene,

 rtfSndPly*91.8*
(٩١-٨)
91.8*************فَاَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوٰیهَا

91.8 - Feelhemehâ fucûrahâ ve tagvâhâ.

91.8 - Sonra ona fücurunu (sınır tanımaz günah ve kötülüğünü) ve ondan sakınmayı ilham edene (andolsun).

91.8 - Ona bozukluğunu ve korunmasını (isyânını ve itâ'atini) ilhâm edene andolsun ki:

 rtfSndPly*91.9*
(٩١-٩)
91.9*************قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّٰیهَا

91.9 - Gad efleha men zekkâhâ.

91.9 - Onu arındırıp temizleyen gerçekten felah bulmuştur.

91.9 - (Allâh'tan başkasına tapmayarak) Nefsini yücelten kazanmış,

 rtfSndPly*91.10*
(٩١-١٠)
91.10*************وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسّٰیهَا

91.10 - Ve gad hâbe men dessâhâ.

91.10 - Ve onu (isyanla, günahla, bozulmalarla) örtüp saran da elbette yıkıma uğramıştır.

91.10 - (Yaratıklara taparak) Onu alçaltan da ziyana uğramıştır.

 rtfSndPly*91.11*
(٩١-١١)
91.11*************كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوٰیهَا

91.11 - Kezzebet semûdu bitağvâhâ.

91.11 - Semud (halkı) azgınlığı dolayısıyla yalanladı;

91.11 - Semûd (kavmi), azgınlığı yüzünden (Hakk'ı) yalanladı.

 rtfSndPly*91.12*
(٩١-١٢)
91.12*************اِذِ انْبَعَثَ اَشْقٰیهَا

91.12 - İzimbease eşgâhâ.

91.12 - En 'zorlu bedbahtları' ayaklandığında,

91.12 - En haydutları ayaklandığı zaman,

 rtfSndPly*91.13*
(٩١-١٣)
91.13*************فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللّٰهِ نَاقَةَ اللّٰهِ وَسُقْيٰیهَا

91.13 - Fegâle lehum rasûlullâhi nâgatallâhi ve sugyâhâ.

91.13 - Allah'ın elçisi onlara dedi ki: "Allah'ın (deneme için size gönderdiği) devesine ve onun su içme sırasına dikkat edin."

91.13 - Allâh'ın elçisi onlara: "Allâh'ın devesine ve onun su içme hakkına dokunmayın!" demişti.

 rtfSndPly*91.14*
(٩١-١٤)
91.14*************فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوّٰیهَا

91.14 - Fekezzebûhu feagarûhâ fedemdeme aleyhim rabbuhum bizembihim fesevvâhâ.

91.14 - Fakat, onu yalanladılar, deveyi yere yıkıp öldürdüler. Rableri de günahları dolayısıyla 'onları yerle bir etti, kırıp geçirdi'; orasını da dümdüz etti.

91.14 - Onu yalanladılar, deveyi kestiler. Rableri de, günâhları yüzünden azâbı başlarına geçirip, orayı dümdüz etti.

 rtfSndPly*91.15*
(٩١-١٥)
91.15*************وَلَا يَخَافُ عُقْبٰیهَا

91.15 - Ve lâ yehâfu ugbâhâ.